Strona główna

Amsterdam

Największe miasto Holandii i jej stolica konstytucyjna. Wszystkie instytucje rządowe oraz przedstawicielstwa obcych państw znajdują się w Hadze. Położony nad rzeką Amstel, IJ i licznymi kanałami (160) – trzy największe w kształcie półksiężyców usytuowane niemalże równolegle do siebie to – Herengracht (położony najbardziej centralnie), Keizersgracht i Prinsengracht. Z nimi łączą się promieniście mniejsze kanały tworząc sieć wodną dzielącą miasto na liczne wyspy, dlatego Amsterdam nazywany jest często Wenecją Północy. Amsterdam położony jest częściowo poniżej poziomu morza, jest największym miastem Holandii, dużym ośrodkiem przemysłowym, drugim po Rotterdamie – portem handlowym Holandii (dostępny dla statków oceanicznych), połączony kanałami z Morzem Północnym i Renem. Ważny ośrodek naukowy (2 uniwersytety, Królewski Instytut Tropikalny) i kulturalny; jest też ważnym ośrodkiem turystycznym z licznymi muzeami (m.in. Rijksmuseum, Muzeum Vincenta van Gogha, Rembrandthuis, Muzeum Tropiku); zabytkami i bogatymi ogrodami botanicznymi. Centrum miasta wraz z kanałami powstało w przeważającej części w XVII wieku (złoty wiek w historii Holandii) Nazwa miasta oznacza – tamę (z holend. "dam") na rzece Amstel (pierwotnie: Amsteldam). Pierwszy raz nazwa ta została zapisana po łacinie w 1275 roku przez hrabiego Florisa V – homines manentes apud Amestelledamme (ludzie mieszkający w pobliżu Amestelledamme). Litera r pojawiła się po raz pierwszy w 1282 roku – Amestelredamme. W 1327 roku hrabia Wilhelm I z Hainaut użył formy Aemsterdam, która najbardziej przypomina dzisiejszą nazwę miasta.
Dzielnice Amsterdamu:
 -Amsterdam-Centrum
-Amsterdam-Noord
-Oud-Zuid
-De Baarsjes
-Bos en Lommer
-Geuzenveld/Slotermeer
-Oost/Watergraafsmeer
-Osdorp
-Oud-West
-Slotervaart
-Westerpark
-Westpoort
-Zeeburg
-Zuideramstel
-Amsterdam Zuidoost
-Amsterdam Zuid
-Ijburg
Najsłynniejsze targi:
 -Cannabis Cup
-Albert Cuyp
-Waterlooplein
-Dappermarkt
-Noordermarkt
-Bloemenmarkt – targ kwiatowy nad kanałem Singel
Najważniejsze wydarzenia kulturalne:
 -27 kwietnia – Dzień Króla
-4 maja – Dzień Pamięci Narodowej
-5 maja – Dzień Wyzwolenia
-sierpień (pierwszy weekend) – parada gejowska Amsterdam Gay Pride
-sierpień (co 5 lat – kolejne w 2015 roku) – Sail Amsterdam
Herb miasta
 Herb Amsterdamu to trzy krzyże św. Andrzeja jeden pod drugim, takie same krzyże znajdują się na fladze miasta, tyle że tam ustawione są one poziomo. Znaczenie tych krzyży nie jest jasne, jednak historycy podejrzewają, iż mają one symbolizować trzy plagi, jakie dotknęły Amsterdam – wodę, ogień i dżumę. Oprócz nich w herbie znajduje się austriacka korona cesarska, którą umieścił tam w 1489 roku król Niemiec Maksymilian I Habsburg (Niderlandy znajdowały się wtedy pod jego panowaniem) – na znak swojego poparcia udzielonego miastu. Lwy w herbie pochodzą z XVI wieku, gdy miasto było częścią Republiki. Po II wojnie światowej w 1946 roku, za zgodą królowej Wilhelminy, dodano do herbu motto – „Dzielni, Zdecydowani, Miłosierni” (Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig)
Gospodarka
 Amsterdam jest ośrodkiem finansowo-handlowym, siedzibą banków, giełdy, towarzystw ubezpieczeniowych. Tutaj znajdują się siedziby główne takich firm jak ABN Amro, ING Group, Ahold, Delta Lloyd Group i Philips. Miasto posiada wielką stocznię remontową; kompleks rafineryjno-petrochemiczny, fabrykę samochodów (Ford), filię IBM (elektronika), browary Heinekena, szlifiernie diamentów, niegdyś także fabrykę samolotów (Fokker). Centrum biznesowym miasta staje się Zuidas, gdzie coraz więcej banków ma swoje biura, tutaj też znajduje się World Trade Centre. Amsterdamska giełda (indeks AEX) jest częścią platformy Euronext i jest najstarszą giełdą na świecie, i nadal należy do najważniejszych w Europie.
Kultura i turystyka
 Turystyka ma niezwykle pozytywny wpływ na gospodarkę miasta. Rocznie odwiedza Amsterdam około czterech milionów turystów. W mieście znajduje się ponad 300 hoteli. Amsterdam jest centrum życia kulturalnego Holandii, ma swój balet, orkiestry, teatry, muzea i galerie. Amsterdam jest też dla wielu przede wszystkim miastem wolności, tolerancji i liberalnej polityki względem miękkich narkotyków. Dzielnica Czerwonych Latarni jest jedną z największych atrakcji miasta dla zagranicznych turystów, na równi z kawiarniami (coffeeshop), gdzie używanie marihuany zostało zdepenalizowane.
Sport
 Amsterdam znany jest przede wszystkim z piłki nożnej i klubu sportowego Ajax, w którym grał i odnosił największe sukcesy w latach 70. Johan Cruijff. W 1995 roku Ajax zdobył puchar Ligi Mistrzów. Od 1996 roku Ajax może poszczycić się nowym nowoczesnym stadionem – Amsterdam ArenA – z ponad 50 000 miejsc. W Amsterdamie znajduje się także lodowisko Jaap Eden baan, gdzie rozgrywane są mecze hokejowe z udziałem m.in. amsterdamskiej drużyny – Amstel Tijgers, a na torach (400 metrów) wokół lodowiska odbywają się liczne międzynarodowe turnieje w łyżwiarstwie szybkim. Miasto ma także swoją drużynę baseballową – Amsterdam Pirates, trzy drużyny hokeja na trawie – Amsterdam, Pinoké i Hurley, drużynę koszykówki – Amsterdam Astronauts. Od 1999 roku miasto przyznaje co roku nagrody najlepszym swoim sportowcom – pierwszymi uhonorowanymi byli bokser Raymond Joval i hokeistka na trawie Carole Thate. W 1928 roku w Amsterdamie odbyły się IX Letnie Igrzyska Olimpijskie. Specjalnie na tę okazję wybudowano Stadion Olimpijski, gdzie dziś mają miejsce nie tylko imprezy sportowe, ale także kulturalne.
Oświata i nauka
 Amsterdam ma dwa uniwersytety – Uniwersytet Amsterdamski (Universiteit van Amsterdam) i Wolny Uniwersytet Amsterdam (Vrije Universiteit Amsterdam). Oprócz nich w mieście znajdują się inne szkoły wyższe, m.in. Hogeschool van Amsterdam, Azusa theologische hogeschool (teologia), Lucia Marthas (akademia tańca), Hogeschool voor Economische Studies (szkoła ekonomiczna) oraz Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten (Akademia Sztuk Pięknych) z konserwatorium muzycznym i jedynym w Zachodniej Europie fakultetem muzeologii – Reinwardt Academie. W Amsterdamie znajdują się też liczne szkoły podstawowe i średnie, zarówno świeckie, jak i religijne (oparte na katolicyzmie, protestantyzmie i islamie). Amsterdam ma trzy niezależne szkoły średnie, które ostatnio przeżywają powrót do świetności – Vossius Gymnasium, Barlaeus Gymnasium i St. Ignatiusgymnasium, w nich nauka przebiega według klasycznego programu z greką i łaciną. Amsterdamski Międzynarodowy Instytut Historii Społecznej (Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis) jest jednym z największych na świecie instytutów badawczych w dziedzinie historii społecznej, w szczególności ruchów robotniczych. Hortus Botanicus, założony w początkach XVII wieku jest jednym z najstarszych ogrodów botanicznych na świecie, z bardzo rzadkimi gatunkami roślin.
Demografia
Rok Liczba ludności
1300 1000
1400 3000
1500 12 000
1514 14 000
1600 100 000
1622 105 000
1650 140 000
1796 200 600
1830 202 400
1849 224 000
1879 317 000
1899 510 900
1925 714 200
1999 727 100
2005 742 011

do góry